Pasmo 144MHz
GP i Dipol Polfalowy
Anteny stacjonarne dzielą się na: dookólne o polaryzacji pionowej oraz kierunkowe, które można stosować w obu polaryzacjach. Najprostszą anteną dookólną jest, już wielokrotnie opisywana, antena ćwierćfalowa typu GP. Dla pasma 144-146MHz ma ona długość 49cm, tyle samo co każda z przeciwwag.
Kąt pomiędzy promiennikiem a przeciwwagi wynosi 135°. Najprostszą metodą wykonania takiej anteny jest sposób, polegający na zastosowaniu gniazda UC-1/50 z kołnierzem kwadratowym odwróconym częścią nagwintowaną do dołu [13]. Do "żyły gorącej" przylutowano w charakterze promiennika, szprychę rowerową, z których wykonano również przeciwwagi, przylutowując je w narożnikach kwadratowego kołnierza (rys. 102).
Dipol półfalowy na pasmo dwumetrowe można wykonać z dwóch odcinków rurki miedzianej o średnicy 6mm i długości 49cm każda. Po rozpłaszczeniu końców obu rurek, przylutowano je do płytki z laminatu, miedziowanego jednostronnie, z dwoma punktami lutowniczymi (rys. 103). Na płytce przylutowano bezpośrednio gniazdo UC-1/50. "Żyła gorąca" musi być przylutowana do górnej połówki dipola, ekran (masa) do dolnej. Kabel należy przykręcić do anteny poprzez wtyk UC-1/50 i poprowadzić go pod kątem 90° do dipola, co najmniej na długość 0,5m. Antenę po zamontowaniu wprowadzono do rurki winidurowej o średnicy 50mm. długości 170cm i wklejono z obu stron korki tworzywa. Jednocześnie wyprowadzono na zewnątrz nagwintowaną część gniazda UC-1/50. Dolny koniec rury przykręcono do masztu przy pomocy uchwytu antenowego.
Charakterystyka promieniowania anteny w płaszczyźnie poziomej jest dookólna, a w płaszczyźnie pionowej zależy od wysokości zawieszenia nad ziemią i wynosi od 20 do 40 stopni. Zysk energetyczny jest równy 0 dBd (2,14 dBi).
Antena Big Star
Jeszcze większy zysk energetyczny można uzyskać stosując trzyelementową antenę kolinearną. Obecnie bardzo popularną anteną tego typu jets "Big Star" wymyślona przez belgijskich konstruktorów (rys. 109), której wymiary oraz sposób wykonania poszczególnych elementów pokazano na rysunku 110. W przypadku anteny "Big Star" mamy do czynienia z trzema dipolami półfalowymi, ustawionymi jeden nad drugim w odległości 3/4-λ. Charakterystykę taką uzyskuje się przez zastosowanie przesuwników fazowych w postaci linii ćwierćfalowych, łączących poszczególne elementy. Rolę dopasowania anteny do linii stanowi ćwierćfalowy odcinek paskowy u podstawy anteny. Przeciwwagę anteny stanowi 6 prętów aluminiowych o długości ok 50cm, zamocowanych na przemian co 30° i 90° (rys. 111).
Promiennik anteny wykonano z rurek aluminiowych PA-6. Każdy z trezch elementów jest wykonany z rurek o dwóch średnicach (cała antena z 6), zmniejszających się monotonicznie ku górze. Konstrukcja taka sprawia, że antena ma dużą smukłość, a przez to dobrze opiera się silnym podmuchom wiatru i mimo swej długości (ponad 4 metry) nie wymaga stosowania odciągów. Izolatory między segmentami zostały wykonane z poliamidu. Antena u podstawy ma gniazdo UC-1/50 oraz rurę stalową o średnicy 38mm i długości 30cm, służącą do zamocowania jej na maszcie. Można to zrobić wpuszczając ją do środka lub stosując typowe U-chwyty antenowe.
Parametry techniczne:
1. Częstotliwość pracy anteny 144-146MHz
2. Długość elektryczna 2x3/4-λ+5/8-λ
3. Długość mechaniczna 4,2m
4. Zysk energetyczny 7,5dBd
5. Impedancja 50Ω
6. WFS <1:1,2
7. Kąt promieniowania H 5°
8. Moc maksymalna 150W
9. Ciężar 2,5kg
10. Wytrzymałość na wiatr do 150km/h
Kąt promieniowania w płaszczynie pionowej wynosi ok. 5° przez co antena dobrze nadaje się do łączności FM, na fali przyziemnej oraz w łącznościach z satelitami amatorskimi, przelatującymi nisko nad horyzontem. Największymi zaletami anteny jest jej dyży zysk energetyczny, niski kąt promieniowania oraz to, że dla ładunków elektrostatycznych jest uziemiona (poprzez pętlę dopasowującą).
Antenę "Big Star" można również wykonać w prostszy sposób, poprzez rozciągnięcie na wędzisku z włókna szklanego drutu miedzianego o średnicy 2mm i przklejeniu go taśmą. Należy wówczas skorygować wymiary anteny, wydłużając ją. Pomiary wykazały jednak, że antena taka pracuje mniej skutecznie od anteny wykonanej z rur, a jej zysk jest o ok. 1dB mniejszy. Tłumaczyć to można większym rozwinięciem powierzchni "Big Stara" rurowego, która to powierzchnia ma znaczenie dla "naskórkowego" charakteru przepływi prądów wielkiej częstotliwości.
Antena Yagi F9FT-16
Zasadę działania anten typu Yagi przedstawiono już wcześniej. Duży zysk energetyczny anteny Yagi można wytłumaczyć w następujący sposób. Wyobraźmy sobie pięcioelementową antenę: 3 direktory, wibrator i reflektor. Czoło fali elektromagnetycznej o częstotliwości, zgodnej z częstotliwością rezonansową anteny (długość elementów anteny proporcjonalnia do długości fali - X./2) dochodząc do anteny powoduje zaindukowanie prądu w.cz. we wszystkich direktorach i wibratorze. Zaindukowany prąd w.cz. w trzecim direktorze powoduje powstanie wtórnego pola elektromagnetycznego.
Prąd w.cz. w drugim direktorze jest teraz sumą prądu zaindukowanego przez pierwotną falę elektromagnetyczną oraz wtórnego, który pochodzi od direktora trzeciego. Dalej, prąd w.cz. w pierwszym direktorze jest już sumą z pierwotnej fali elektromagnetycznej, oraz zsumowanego prądu z drugiego i trzeciego direktora. Na wibratorze odkłada się już trzykrotnie wzmocniony sygnał. Nie jest to jednak zależność liniowa i zysk anteny, przy zwiększaniu liczby elementów nie przyrasta proporcjonalnie.
Do najbardziej popularnych anten wsród krótkofalowców należą konstrukcje F9FT, produkowane przez firmę Tonna. Są to anteny, które dzięki specjalnej konstrukcji wubratora tzn. odległości między elementami oraz długości mają zysk energetyczny większy o ok. 1,5dB od tradycyjnych anten Yagi, o tej samej liczbie elementów. Istnieje wiele mitów o niemożności dokładnego odwzorowania anteny F9FT, ale w warunkach amatorskich, różnica zysku energetycznego o 0,5dB jest prakytycznie nie zauważalna.
Na rysunku 113 przedstawiono 16-elementową antenę F9FT. Ma ona podwójny reflektor o charakterystycznym kształcie "jaskółczego ogona". Wymiary anteny podano na rysunku 114. Są one dosyć krytyczne, w związku z czym należy wienie je skopiować, aby uzyskać anteny o podanych parametrach.
1. Zysk energetyczny 15dBd
2. Kąt promieniowania H 32° V 42°
3. Tłumienie tył-przód 22dB
4. Impedancja 50Ω
5. WFS <1:1,1
6. Długość 6,5m
7. Ciężar 5kg
Direktory i reflektory wykonano z rurek aluminiowych o średnicy 6mm. Wibrator 50Ω, z rurki 10mm, ze zworą, odizolowany od nośnika. Nośnik anteny wykonano z rury kwadratowej 20x20mm. Na kabel zasilający, za wtykiem UC-1, należy nałożyć 3-4 pierścienie ferrytowe o dowolnej przenikalności, w celu zniwelowania wpływu oplotu kabla na pracę wibratora.
Antena SP6LB
Bardzo popularna, choć dziś nieco przestarzałą konstrukcją jest dziewięcioelementowa antena konstrukcji SP6LB (rys. 117). Ma ona zysk energetyczny większy o ok. 1dB od tradycyjnych , 9-elementowych anten Yagi. Wykonana została na nośniku kwadratowym 20x20mm z rurek o średnicy 8mm (rys. 118). Pod nośnikiem zamocowano podpórkę wzmacniającą w postaci rury kwadratowej 20x20mm o długości 2m. Wibrator pętlowy o impedancji 200Ω wymaga stosowania baluna 4:1 z kabla koncentrycznego (rys. 119).
Parametry anteny:
1. Częstotliwość pracy 144-146MHz
2. Długość elektryczna 2λ
3. Długość mechaniczna 4m
4. Zysk energetyczny 13dBd
5. Impedancja 200/300Ω
6. WFS <1:1,3
7. Kąt promieniowania H (-3dB) 36°
|